Mayalar kimdi gerçekten? M.S. dördüncü yy başlarında bin yıl içerisinde Alaska’dan gelen Mayalar Meksika ve Guatemala arasında bulunan çok büyük bir yarım ada olan Yukatan’ı işgal etmişlerdir. 900 yılı civarında bu önemli ancak kana susamış uygarlık aniden yok oldu. Hala neden olduğunu bilmiyoruz. Şehirler, tapınaklar, piramitler, döşeli yollar ve diğer yapıtlar terkedildi. Mayalar tamamen gizli el değmemiş ormanlara gittiler ve geri gelmediler. İşte çikolata ağacının yetiştiği yer bu ormandır. M.Ö. 1500 yılında Meksika körfezindeki Yucatan yarım adasında yaşayan Maya Uygarlığından olan Olmecler kakao ağacını yetiştirir.

İspanyollar Orta Amerika’ya 1523’te  ilk kez nüfuz ettiklerinde Mayalar’dan geriye birkaç ilkel kabileden hiçbir şey kalmamıştı ki onlarda bildikleri her şeyi unutmuş gibiydi. Aynı anda, Kuzey Amerika’dan gelen ilk Toltekler ve sonra Aztekler bu bölgeyi işgal etmişlerdir. Bu ağacın meyvelerinin de bulunduğu yiyecekleri getirmek için ormana doğru, her zaman güzel olmayan yolculuklar etmişlerdir. Aztekler tchocoatl’yı en az  Mayalar’ın tchacahoua’yı sevdiği kadar sevmişlerdir. Günümüzde ormanın sakallı tanrısı Quetzalcoatl (bir Aztek Tanrısı), aynı zamanda Cennetin de bahçıvanıdır. Bu ağaç, servet ve güç sağlayan Cacahuaquchtl ve hatta ağacının çekirdeklerini para olarak kullanmasına izin verdiği insanlık, bu Tanrıya borçludur.

Ancak, zamanla Aztekler kendilerini bitmeyen bir stresin içinde buldular ve bu O’nun hatasıydı.  Bir gün, tam olarak ne zaman olduğunu kimse bilmiyor- belki de Mayaların kaybolduğu tarihtir-  Tanrı bir sala binmiş ve okyanusun doğusuna, güneşin doğduğu yere doğru gitmiş. O günden beri insanları da sabırsızca onun dönüşünü beklemişler. Döndüğünde herkes çok sevinecekti. Herkes tchocoatl’ı (çikolata) köpük çıkarana kadar çırpacak, içemeyecek hale gelene kadar içeceklerdi. Sakallı ve zırhlar içinde İstilacı Cortez, onların ilk defa gördükleri zırhlı gemiyle doğudan gelmişti, İmparator Moctezuma ve halkı coşkulu bir şekilde onu tanrıları yerine koyarak selamladılar. Cortez bu sıcak karşılamadan istifade ederek hazinelerin nerede olduğunu sordu. Hazineler? ‘Gelin Yüce Tanrımız’ dediler- Tanrı sanki hazinenin yerini bilmiyordu! Yine de onu Ağacın yıllarca büyüdüğü krallığa ait  Maniapeltec( çikolota) çiftliğine götürdüler ve ona dağlar kadar kakao sundular. Kabaca güldükten sonra sakallı yeni gelen, kakao tanecikleri için değil altın için geldiğini söyledi. O dağlar kadar altın istiyordu. Daha sonra anladı ki kakaoya sahip olursa sarı metale de sahip olabilirdi.

17. yy.da İngiltere’de içecek yapılması için İngilizler çikolata evleri açarak katı çikolata satışını başlattılar. 18. yy.da İngiltere çikolata piyasasına hâkim olmayı başardılar. İngilizler çikolatayı süt ile birleştirdiler.

Türkiye’de ise ilk çikolata üretimi 1927 yılında İstanbul Feriköy’de yapılır.

Çikolata, tarih boyunca çikolata farklı şekillerde tüketilmiştir. İçecek olarak kullanılmış, kakao yağı çıkartılmış ve son olarak İsviçre’deki çikolata ustaları tarafından fark edilmiş ve günümüzdeki farklı tatları içeren ürünler haline gelmiştir.